Sejm przyjął uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2021 "Rokiem Tadeusza Różewicza". To hołd dla wybitnego poety, dramaturga, prozaika, scenarzysty i artystycznych dokonań artysty – czytamy w uchwale sejmowej.
Tadeusz Różewicz (1921-2014)
Poeta, dramatopisarz, prozaik. Urodzony 9 października 1921 roku w Radomsku. Syn Władysława Różewicza, urzędnika sądowego i Stefanii z Gelbardów. Uczęszczał do Gimnazjum im. Feliksa Fabianiego w Radomsku. Naukę w szkole średniej musiał przerwać w 1938 roku z powodu trudności materialnych rodziny.
Pierwsze próby literackie zaczął podejmować w okresie szkolnym. Około 1936 roku napisał drobne utwory dramatyczne (Krzywda, Był sobie dom, Nędznicy - częściowo zachowane).
Debiutem pisarza był zbiór Niepokój z 1947 roku. Różewicz otworzył nim nowy rozdział w dziejach polskiej poezji. Objawił się jako kontynuator tradycji awangardy, zwolennik wiersza wolnego, bezrymowego, który oddaje złożoność ludzkiego doświadczenia.
W 1942 roku ukończył tajny kurs szkoły podchorążych. W latach 1943-44 walczył w oddziałach partyzanckich AK. Współpracował z prasą konspiracyjną. Po zakończeniu II wojny światowej, zdał w 1945 roku egzamin maturalny, a następnie rozpoczął studia w zakresie historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Równocześnie rozwijał twórczość literacką. Wiersze i prozę publikował m. in. w „Odrodzeniu”, „Pokoleniu”, „Szpilkach” i „Twórczości”. W 1950 roku wyjechał na rok do Budapesztu. Po powrocie do Polski zamieszkał w Gliwicach, a w 1968 roku poeta przeniósł się do Wrocławia.
Tadeusz Różewicz to jeden z najwybitniejszych poetów współczesnych. Należał do pokolenia Kolumbów. Choć pierwsze próby literackie autora Kartoteki powstawały jeszcze przed wojną, ostateczny charakter jego twórczości ukształtowało bolesne doświadczenie wojenne. Jego młodzieńcze wiersze z okresu okupacji zostały zgromadzone w tomie Echa leśne. Wiersz Ocalony stał się wyrazem przeżyć pokolenia porażonego wojną, bezsilnego w obliczu kataklizmu wszystkich humanistycznych wartości.
Wojna, a przede wszystkim temat holocaustu stanowią naczelną oś całej twórczości Różewicza, pojawiają się one zarówno w Czerwonej rękawiczce z 1948 roku, jak i w Nożyku profesora z roku 2001. Doświadczenie wojenne stało się również podstawą do napisania dramatów takich, jak Kartoteka i Do piachu. Inny wielki temat Różewicza to metafizyczna pustka i kryzys duchowy, który poeta wyraził w słynnym wierszu Bez z tomu Płaskorzeźba.
Pisarz poruszał również problem kryzysu kultury europejskiej i wszechobecności popkultury, jak np. w dramacie Stara kobieta wysiaduje. Inne znane utwory dramatyczne Różewicza to Na czworakach i skandalizujące Białe małżeństwo. Wśród opowiadań do najwybitniejszych należą Śmierć w starych dekoracjach (1970).
Otrzymał liczne nagrody za twórczość literacką, m. in. Miasta Krakowa, dwukrotnie Ministra Kultury i Sztuki, Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku, Nagrodę Państwową I st. za całokształt twórczości poetyckiej, Nagrodę Literacką Miasta Wrocławia, nagrodę honorową Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu, nagrodę Złotego Centaura Akademii Sztuki i Pracy w Salsomaggiore, Austriacką Nagrodę Państwową, nagrodę Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego, nagrodę Ministerstwa Spraw Związkowych i Europejskich Związku Dolnej Saksonii w Hanowerze, nagrodę im. Jana Parandowskiego Polskiego PEN Clubu, Literacką Nagrodę Miast Partnerskich im. Samuela Bogusława Lindego, Nagrodę „Nowych Książek”, nagrodę literacką im. Władysława Stanisława Reymonta, nagrodę literacką im. Zygmunta Hertza paryskiej „Kultury”, Nagrodę Literacką Nike za tom poetycki Matka odchodzi oraz Ogólnopolską Nagrodę Poetycką im. Józefa Czechowicza przyznaną przez Muzeum Literackie im. Józefa Czechowicza oraz lubelski oddział Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Ponadto poeta został wyróżniony tytułem doktora honoris causa między innymi: Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Gdańskiego czy Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.
zdjecie:By Michał Kobyliński from http://gilling.info/ - Poetyckie Foto Niusy - File:Rozewicz Grass.JPG, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=17798664
Działalność filii MBP:
Wystawa "Kino Różewiczów" - wystawa w Galerii OKNA MBP
Różewicz. Literacko, teatralnie, filmowo - Filia nr 29