W uznaniu zasług Cypriana Kamila Norwida dla polskiej sztuki i polskiej kultury, w 200-lecie jego urodzin, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę ustanawiającą rok 2021 Rokiem Cypriana Kamila Norwida.
Jak głosi uchwała, "...w swojej twórczości Cyprian Kamil Norwid odwoływał się do narodowej i europejskiej tradycji, a zarazem był odważnym nowatorem oraz krytykiem różnych przejawów życia społecznego i politycznego. Patriotyzm podnosił do rangi najwyższej wartości. Podobnie ujmował jako świadomy oraz głęboko wierzący katolik kwestie etyczne, filozoficzne oraz teologiczne".
Cyprian Kamil Norwid (1821-1883)
Poeta, prozaik, dramatopisarz, artysta plastyk, głęboki myśliciel i chrześcijanin, gorący, choć niepozbawiony krytycyzmu patriota. Urodzony 24 września 1821 roku w Laskowie-Głuchach pod Radzyminem. W latach 1831-37 uczył się w gimnazjum, którego nie ukończył, następnie w szkole malarskiej Aleksandra Kokulara i w pracowni malarza Jana Klemensa Minasowicza.
Od 1840 roku zamieszczał poezje w czasopismach. Wiersze te dokumentują silne poczucie związku z pokoleniem, które dorosło w kraju po klęsce powstania listopadowego. W 1842 roku opuścił Warszawę, po czym odwiedził liczne kraje w Europie, między innymi Niemcy i Włochy. W 1849 przybył do Paryża, gdzie utrzymywał kontakty z wybitnymi przedstawicielami polskiej i międzynarodowej emigracji (jak np. Fryderykiem Chopinem, Adamem Mickiewiczem, Juliuszem Słowackim, Adamem Jerzym Czartoryskim, Georgem Herweghem czy Aleksandrem Hercenem).
Norwid był samotnikiem, kontakty z otoczeniem utrudniały mu dodatkowo postępujące kłopoty ze słuchem. Niewielkie grono osób z najbliższego otoczenia potrafiło dostrzec jego intelektualną i artystyczną oryginalność. Najbardziej aktywną formą jego kontaktów towarzyskich były listy: utrzymywał ożywioną korespondencję, która z jednej strony jest epistolografią wysokiej próby, z drugiej zaś - cennym przyczynkiem do interpretacji jego poglądów.
Norwid na różne sposoby usiłował uczestniczyć w aktualnym życiu społecznym. Próbował zaangażować się w politykę Hôtelu Lambert i w działalność Księży Zmartwychwstańców. Interpretacja Wiosny Ludów dała początek serii utworów i artykułów publicystycznych, w których Norwid wyłożył swój program ideowy i artystyczny. Wymienić tu należy cykl traktatów poetyckich Wigilia, Pieśni społecznej cztery stron, Niewola, Psalmów-Psalm, dramat Zwolon, poetycki traktat o sztuce Promethidion oraz cykl artystyczny Listy o emigracji.
Niepowodzenia natury osobistej i kłopoty finansowe złożyły się na genezę wyjazdu Norwida do Ameryki. Przebywał w Nowym Jorku zarabiając na życie jako rysownik i rzeźbiarz, walcząc z niedostatkiem i nostalgią. W 1854 roku, po kilkumiesięcznym pobycie w Londynie, przyjechał do Paryża. Po powrocie ponowił próbę sformułowania własnych koncepcji poprzez nową praktykę poetycką. W latach 1855-57 przygotował do druku duży poemat z czasów starożytności Quidam, kreujący nowy typ bohatera („ktoś - jakiś tam człowiek - quidam”). W latach 1856-57 ogłosił pisane prozą poetycką Czarne kwiaty i Białe kwiaty, w 1858 roku rozprawę O sztuce (dla Polaków), a w 1861 roku wydał cykl prelekcji O Juliuszu Słowackim. W publikacjach tych zawarł wykład swoich przekonań estetycznych i literackich, określając również swój stosunek do poetyki poprzedników.
W 1863 roku lipskie wydawnictwo F.A. Brockhaus wydrukowało w serii Biblioteka Pisarzy Polskich jedyny za życia poety wybór jego twórczości. Poezje obejmowały niemal wszystkie podstawowe typy wypowiedzi Norwida, prezentując bogactwo jego warsztatu literackiego. W latach 1865-66 Norwid przygotował do druku swój najoryginalniejszy zbiór poetycki, cykl liryków Vademecum (m. in. Fortepian Szopena, Klaskaniem mając obrzękłe prawice), który uważał za „rzecz na progu nowego cyklu poetycznego w Polsce” i wiązał z nim wielkie nadzieje. Wielokrotne zabiegi o znalezienie wydawcy okazały się daremne.
O publikację było coraz trudniej. W latach 1865-83 bibliografia Norwida notuje zaledwie 21 wierszy i traktat poetycki Rzecz o wolności słowa (Paryż 1869). Nie udało się wydać Norwidowi żadnego z czterech dużych dramatów (Noc tysięczna druga, Wanda, Krakus), „wysokiej komedii” (Aktor, Za kulisami, Pierścień wielkiej damy), jak i tragedii historycznych (Za kulisami, Kleopatra). W rękopisach pozostały też inne ważne utwory z tego czasu, jak poematy (Assunta i A Dorio ad Phrygium), nowele (Tajemnica lorda Singelworth, Stygmat, Ad leones), rozprawa filozoficzna (Milczenie) oraz ostatnia próba dramatyczna poety (Miłość - czysta u kąpieli morskich).
Ciągłe kłopoty finansowe i pogłębiająca się głuchota spowodowały, że w 1877 zamieszkał w Zakładzie św. Kazimierza, przytułku dla ubogich polskich weteranów i sierot, gdzie spędził resztę życia. Pochowany został na cmentarzu w Ivry, niedaleko Zakładu. W 1888 zwłoki zostały przeniesione na polski cmentarz w Mortmorency i pogrzebane w zbiorowej mogile.
Norwid był jednym z najoryginalniejszych i najwszechstronniejszych polskich pisarzy i myślicieli. Rzeźbiarz i malarz, znawca muzyki, co wywołało znaczny wpływ na jego obrazowanie poetyckie. Tłumacz między innymi Dantego, Szekspira, Byrona. Uprawiał publicystykę polityczną i społeczną, eseistykę filozoficzną, krytykę literacką i artystyczną. Norwid ogłosił również wiele tekstów publicystycznych komentujących aktualne wydarzenia polityczne, w których usiłował formułować programy dostosowane do zmieniających się czasów.
Współcześnie niemal każda generacja odkrywa w pismach Norwida głębokie, nowatorskie treści, przede wszystkim w zakresie myśli społeczno-politycznej i patriotycznej. Współczesnym lubelskim badaczem, który zgłębił twórczość Norwida, jest prof. Józef Franciszek Fert, były kierownik Międzywydziałowego Zakładu badań nad Twórczością Cypriana Norwida na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim im. Jana Pawła II w Lublinie. Właśnie ukazała się nowa książka prof. Ferta Życie Cypriana Norwida. Pamiątka dwusetnej rocznicy urodzin Poety. 1821-2021, która może stać się niezwykle cennym przewodnikiem dla czytelników w różnym wieku.
zdjecie: By Michał Szweycer - Polona.pl, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=71128073
Działalność filii MBP
Cyprian Kamil Norwid - wystawa