16 października 2024 r. w Filii nr 2 miało miejsce spotkanie z dr Jackiem Jaźwierskim w ramach XVI edycji otwartych wykładów z historii sztuki 2024/2025. Prelegent wygłosił wykład na temat: „Krajobraz i moralność. Arkadia - kolonializm - zagłada natury”.
W trakcie wykładu dr Jacek Jaźwierski omówił idylliczne wersje krajobrazu i postrzegania natury w dziełach starożytnych. Przywołał obraz widoków z willi rzymskiej Pliniusza. Dokładnie omówił ideał natury zawarty w strofach wergiliańskich, a także krajobrazu ukształtowanego według rzymskiej doskonałości. Prezentowane widoki ukazywały ład, spokój i harmonię, a jednocześnie pełną różnorodność.
W trakcie wykładu Prelegent poddał dokładnej analizie formy i treści obrazy pejzażystów min.: Jana Wijnantsa, Jana Steena, Claude Lorraina, Nicolasa Poussina, Richarda Wilsona i Thomasa Gainsborough, w którego krajobrazach pojawia się problem moralności. Widok przedstawiał rannych chłopów angielskich w kostiumach arkadyjskich. W prezentowanych dziełach można było nadal dostrzec arkadyjskie schematy z ludźmi żyjącymi w skrajnej nędzy, ukazanymi jedynie za mgłą idealizacji.
Dr Jacek Jaźwierski podczas prezentowania dzieł pejzażystów poruszył kwestię kolonizacji i niewolnictwa. W „Scenie ogrodowej koło Rio de Janeiro”(1827) Wiliama Havella możemy poczuć atmosferę arkadii, dostępnej tylko dla białych mieszkańców wilii na plantacji. Osoby czarnoskóre były porywane na plantacje do bardzo ciężkiej pracy. Niewolnictwo w koloniach brytyjskich zostało zniesione dopiero w 1838 r.
Spośród prezentowanych pejzażystów uwaga słuchaczy pod koniec została skupiona na dziełach Johna Glovera, który przedstawiał krajobrazy szkockie na obraz włoski, z ludźmi i zwierzętami. Następnie wyjechał do Australii, gdzie przedstawiał w krajobrazie rdzennych mieszkańców, a także motyw plantacji.
Na koniec autor wykładu omówił 2 widoki: Petera Kennarda „Haywain with Cruise Missiles” (1980) i Banksy'ego „Choppers”, z serii Vandalised Oils (2005).
Słuchaczom zostało zadane bardzo ważne pytanie: „czy możemy tak beztrosko oglądać świat, którego już za jakiś czas nie będzie takim jakim go teraz widzimy... ?”.
foto:Beata Wijatkowska
tekst. Luiza Dutkowiak
