13 listopada w Filii nr 2 MBP w Lublinie odbyło się kolejne wydarzenie w ramach XVI edycji otwartych wykładów z historii sztuki „Od mitu arkadyjskiego do ekologii głębokiej ”.
Dr Aniela Mroczek – historyczka i krytyczka sztuki, kuratorka wystaw, ma zainteresowania badawcze skoncentrowane wokół sztuki współczesnej, kładąc szczególny nacisk na zjawisko performance’u oraz dokumentację sztuki po 1945 roku. Bierze udział w naukowych programach badawczych i edukacyjnych (w tym jako badaczka UNESCO), współtworzy życie kulturalne Lublina m.in. poprzez działalność w lubelskim Stowarzyszeniu Otwarta Pracownia – wygłosiła wykład pod tytułem „Od drzew na ulicy Narutowicza po Mount St. Helens- mariaż sztuki współczesnej z naturą”.
Sztuka jako pierwotna społeczna potrzeba człowieka, dostarcza nie tylko wiedzy historycznej, psychologicznej czy socjologicznej na temat relacji człowieka i natury, ale uczestniczy w jej budowaniu inspirując i dając do myślenia. Prelegentka przeprowadziła nas przez wystawy i dzieła sztuki, które ukazują nierozerwalny związek człowieka z naturalnym środowiskiem. Niektóre z działań artystycznych w praktyczny, fizyczny sposób włączają elementy inspirowane przyrodą w miejską architekturę, a inne zaś poddają analizie zależność przyrody i człowieka w kontekście zmian klimatycznych. Pani Aniela Mroczek jako przykłady takich dokonań przywołała m.in. prace Teresy Murak, Marii Pinińskiej – Bereś ( „Modlitwa o deszcz”, 1977) , Andrzeja Matuszewskiego, Anastazego Wiśniewskiego, Jacka Damięckiego, Joanny Rajkowskiej („Rhizopolis”2021- Zachęta - Narodowa Galeria Sztuki - Warszawa), Agnieszki Brzeżańskiej, Roberta Smithsona ( „Spiral Jetty”,1970), Any Mendiety ( „La Venus Negra”, 1980), Josepha Beuysa („7000 Eichen”, plenerowy projekt artystyczny, zaprezentowany w 1982 na wystawie documenta7). Przedstawiła również Sebastião Salgado i jego fotograficzną podróż w głąb planety - „Genesis” - projekt, który zwraca szczególną uwagę na czasy obecne. Prezentując zapierające dech w piersiach piękno „zaginionego” świata, któremu cudem udało się przetrwać, artysta pokazuje to, co jest zagrożone i wskazuje na to, co wspólnie musimy uratować. W ramach polskiej premiery wystawy w 2016 roku pokazana została jej pełna wersja, zawierająca aż 244 fotografie, zaprezentowana w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni Centrum Spotkania Kultur w Lublinie.
Inspiracją dla artystów i ukazaniem związku sztuki z naturą stała się erupcja Mount Saint Helens z 18 maja 1980 roku, która na trwałe zapisała się w nowożytnej historii Stanów Zjednoczonych. Poświęcono jej niezliczone prace naukowe, powstały liczne dokumenty. Zdjęcie pojawiło się także na okładce czasopisma „Heresies”. Już sam tytuł i okładka wskazywały na radykalne nastawienie aktywistek do problematyki ekologicznej. Kolejne przedsięwzięcie to wystawa według pomysłu grupy projektowej CENTRALA i kuratorki Anny Ptak prezentowana w Pawilonie Polskim na 16 Międzynarodowej Wystawie Architektury – La Biennale di Venezia w 2018 roku. Jej rzeźbiarska reprezentacja pojęcia „amplifikacji natury” pokazuje zmienność i skalę zjawisk naturalnych oraz procesów przyrodniczych, jakim podlegają konstrukcje architektoniczne, a które stanowią ich niedoceniany budulec.
