Wspomnienia przy akompaniamencie muzyki i wybuchów wesołości towarzyszyły otwarciu wystawy "Śmiechu Wartość - Historia Kabaretu Czart". 6 października 2022 roku, po ponad 20 latach od wystawienia ostatniego programu Kabaretu Czart, w Galerii Okna Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lublinie odbyło się spotkanie przypominające dzieje i twórczość jednej z najbardziej znanych lubelskich formacji, w której zaczynało swoje kariery wielu cenionych artystów - m.in. Piotr Szczepanik i Kazimierz Grześkowiak.
Na początku artystki Kabaretu Czart wspólnie ze zgromadzonymi gośćmi odśpiewały kabaretowy hymn:
Dlaczego taki hałas, skąd ten tłok przy kasie,
pytacie panowie?
Co to za trupa z takim wrzaskiem tutaj pcha się
panowie, czart to wie!
Bo może cała sprawa “Czarta” warta jest,
a może zresztą kto to wie?
Tymczasem siądź pan bliżej swojej damy,
ruszamy maestro tusz!
Gości powitała dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lublinie, Renata Filipiak. Po oficjalnym otwarciu spotkania organizatorka wydarzenia - kierownik Filii nr 2 Miejskiej Biblioteki Publicznej, Katarzyna Jaszczak - przypomniała kilkudziesięcioletnią historię Kabaretu Czart. Grupę założyli w 1959 roku dziennikarze “Kuriera Lubelskiego”: Andrzej Malinowski oraz Ryszard Nowicki, wspólnie z kompozytorem Jackiem Abramowiczem. Nazwa nawiązywała do miejsca, w którym kabaret miał występować, czyli otwartej tego samego roku kawiarni "Czarcia Łapa". Przez kolejne dekady kabaret na stałe wpisał się w kulturalny pejzaż Lublina, czerpiąc zarówno z lokalnych tradycji (spektakl "Leg(l)endy lubelskie"), jak również z bieżących wydarzeń (np. słynne szopki noworoczne).
Współorganizatorami wystawy są Katarzyna Poleszak i Dariusz Jóźwik, którzy razem z Katarzyną Jaszczak przez wiele tygodni spotykali się z artystami i gromadzili informacje, zdjęcia, afisze, wycinki prasowe oraz historie z życia kabaretu. Źródłem większości z nich były wspomnienia oraz archiwa dwóch znakomitych artystek “Czarta”: Zofii Wronko-Mitrut oraz Teresy Gajkoś-Chojnackiej, a także Tomasza Tarczydły - syna nieżyjącej już Danuty Wójtowicz-Tarczydło - aktorki kabaretowej, a poza sceną - lekarki, będącej jednym z filarów “Czarta". Cała trójka pojawiła się na scenie, z której rozbrzmiewały anegdoty z historii działalności kabaretu. Usłyszeliśmy m.in. o godzeniu występowaniu w kabarecie z pracą zawodową i macierzyństwem, o niecodziennych sytuacjach w kuluarach, a także o sprytnym obejściu cenzury podczas wystawiania programów w trudnych politycznie czasach.
Zofia Wrońko-Mitrut oraz Teresa Gajkoś-Chojnacka pokazały, że za nic mają sobie upływ czasu i brawurowo wykonały wybrane przeboje kabaretu. Goście usłyszeli: “Cygankę”, “Ręce do Pieszczot”, “Zero ciągnie do zera”, “Dzięki reformie” oraz “U Iwka w Kraskach welmi velga laska”. Artystkom akompaniował Grzegorz Siedlaczek.
Nazwiska wybranych artystów "czartowej" sceny przypomniały "Kupleciki", które dowcipnie uwieczniły ich wkład w działalność kabaretu, a także często nietuzinkowe charaktery i biografie.
Kto nie miał możliwości uczestniczyć w spotkaniu, może prześledzić działalność kabaretu na wystawie. Zobaczy na niej uporządkowaną historię zawartą w artefaktach i bogatej dokumentacji prasowej oraz fotograficznej, a także oryginalne kostiumy, które mieli na sobie artyści podczas swoich scenicznych występów.
Wystawę “Śmiechu Wartość - Historia Kabaretu Czart” w Galerii Okna Miejskiej Biblioteki Publicznej w Centrum Kultury przy ul. Peowiaków 12 można oglądać do 31 października.
Zdjęcia: Beata Wijatkowska
Tekst: Aleksandra Flis
Filmową relację z wernisażu można zobaczyć na stronie Pana Zenona Krawczyka, który wykonał montaż nagranego materiału.
